در طول تاریخ معماری نماهای جالبی به لحاظ “مادهِ به کار رفته” یا به لحاظ “تزئیناتِ نما” ساخته شده. از گچ کاری های حاشیه معبد پارتنون که به طرز استادانه ای نقاشی شده اند تا نماهای بیرونی تمام شیشه ای آسمان خراش های مدرن، معماری اساسا ایستا و استاتیک بوده است و فقط وقتی دستخوش “تغییر” شده که محیط مواد یا نمای ساختمان را (چه با باران یا نور یا گرد و غبار و غیره) تغییر داده.
اما با پیشرفت تکنولوژی و ظهور تغییر (به معنای واقعی کلمه) در نمای سازه ها، از نقش محیط کاسته نشده. در عوض فناوری پیشرفته به معمارها امکان داده تا موفق به ساخت سازه هایی شوند که به محرک های محیطی به شکل جالبی پاسخ می دهند. این طرح ها معمولا شکل “نماهای جنبشی” را به خود می گیرند: نماهای مهندسی شده ای که به صورت پویا تغییر کرده و سازه را از حالت مونولیت (یکپارچه) و ایستا به حالت متحرک تبدیل می کند.
نماهای جنبشی قابلیت دارند که در طول سالها اشکال مختلفی به خود بگیرند. این نماها معمولا با ارائه جنبه های بصری خیره کننده و در عین حال بدون آسیب به محیط، واسط بین زیبایی شناسی و بهره وری سازه هستند. یکی از نمونه های بارز این نوع وساطت برج های دو قلوی البحر ساخته شرکت معماری Aedas در ابوظبی است. پانل های چتر مانند نمای این برج ها در پاسخ به حرکت آفتاب باز و بسته می شوند و ساکنین را از حرارت و تابش نور محافظت کرده و نیاز به تهویه هوا را کم و ساختمان را به مکان راحت تر و مناسب تری تبدیل می کنند. طراحی پانل ها به شکل ستاره هم صرفا جنبه زیباشناسانه ندارد بلکه با احترام به میراث فرهنگی منطقه الهام گرفته از سیستم های سایبانی اسلامی سنتی است.
معماران دیگر نیز به طرز مشابهی از نماهای جنبشی در خصوص گرما استفاده کرده اند. ساختمان Kiefer Technic Showroom ساخته شرکت Ernst Giselbrecht + Partner نمونه بارز دیگری از این روش است که شامل ۱۱۲ کاشی فلزی بزرگ است که با حرکت تدریجی در طول روز شرایط سایه سازی بهینه را ایجاد می کنند. ساکنین می توانند این شرایط را از داخل ساختمان به نحو دلخواه شان تنظیم کنند.
ساختمان Media-ICT با طراحی Enric Ruiz Geli نیز به طرز مشابهی در نمای سازه از کیسه های قابل باد کردن صفحه مانندی استفاده کرده به نام ETFE که در زمستان برای جذب انرژی آفتاب باز و در تابستان برای ایجاد سایه بسته می شوند. این نما در مواقع خاصی از سال جهت پاسخ موثرتر به محرک های محیط با سرعت جنبش نامحسوسی تغییر شکل پیدا می یابد.
با این حال نور و گرما تنها فاکتورهای محیطی نیستند که نماهای جنبشی می توانند بهشان پاسخ دهند. هر دو ساختمان Oxford Street Debenhams Store و Brisbane Domestic Terminal Carpark دارای بامپوش های آلومینیومی هستند که در پاسخ به جریان های بادی موج برمی دارند و علاوه بر زیبایی ساختمان منجر به ایجاد سایه و محافظت در برابر باران می شوند.
گاهی نماهای جنبشی متمایل به جنبه های زیباشناسانه است و بیشتر زیبایی ساختمان را در اولویت قرار می دهد تا کنترل و تنظیم نور یا دما یا باران و غیره را. به عنوان مثال، ساختمان Galleria Centercity با طراحی شرکت UNStudio انیمیشن های کامپیوتری و تکنولوژی روشنایی را به نماهای مکانیکیِ دیگر پروژه های نمای جنبشی ترجیح می دهد. در حالیکه خود نما هرگز نمی جنبد، امواج ملایمی از نور رنگی سطح ساختمان را روشن می کند و باعث می شود که کل ساختمان به نظر متحرک برسد.
هرچند نماهای جنبشی پدیده متاخر و تازه ای است اما اشکالی که این نماها به خود می گیرند پیشاپیش گستره وسیعی پیدا کرده. از مدل های مثلثی تا سایبان های غول پیکر، از بامپوش های آلومینیومی تا نمایش انیمیشن، هر طرح در خدمت هدف خاصی است و در نتیجه شکل منحصربفردی دارد. همانطور که معماران رفته رفته درمی یابند، نماهای جنبشی می توانند ابزاری قدرتمند با رویکردی تکنولوژیک و جدید و جسورانه برای پرداختن به مسائل کهن معماری، از جمله زیبایی، پایداری، و راحتی باشند.
